مقدمه :
نشانه‌ها و آثار استرس برای همه یکسان نیست، به این خاطر که واکنش افراد در برابر عوامل استرس‌زا با یکدیگر متفاوت است و به عوامل بی‌شماری از قبیل موقعیت و شرایط کاری مختلف، مدت زمان قرار گرفتن در معرض استرس، میزان استرس وارد شده به فرد و... بستگی دارد. نتایج مطالعات محققان (کوپر و پاگلیونی) نشان می‌دهد که تجربه فشار روانی نتیجه یک تعامل بین منابع مختلف فشار و فرد است. مدل ساختاری پیشنهادی این محققان بیانگر این است که تمامی افراد یک موقعیت واحد را استرس‌زا تصور نمی‌کنند و اختلافات فردی آنان از شخصیتی و تجارب زندگی، پاسخ آنان را به فشار روانی تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.
لیکن معمولاً آدمی هنگام روبرو شدن با استرس به آن دسته از الگوهای رفتاری روی می‌آورد که پیش از آن برایش کارایی نداشته است. به عنوان مثال، یک آدم محتاط ممکن است محتاطتر هم بشود و سرانجام به کلی کناره بگیرد و یک آدم پرخاشگر ممکن است کنترل خود را از دست بدهد و بی‌مهابا همه چیز را در هم بکوبد. اعتقاد براین است که بیماری‌هایی مانند حساسیتها، سردردهای میگرنی، فشارخون، ناراحتی‌های قلبی، زخم‌های گوارشی با فشار هیجانی ارتباط دارند.
اما یکی از انواع تقسیم‌بندی‌هایی که از نشانه‌های استرس شغلی صورت گرفته است، عبارتند از: نشانه‌های روانی، نشانه‌های جسمانی و نشانه‌های رفتاری.
الف) نشانه‌های روانی: شامل نارضایتی، افسردگی، احساس خستگی مفرط، اضطراب و تنش، ملامت خود، احساس ناکامی و ناامیدی، انزوا، بیزاری، پرتی حواس و... می‌شود.
ب) نشانه‌های جسمانی: شامل سردرد، بیماری‌های قلبی و عروقی و انواع آلرژیها، اختلال در خواب، ناراحتی‌های تنفسی، عصبانیت در حد افراط که البته تشخیص برخی از آنها مشکلتر است.
ج) نشانه‌های رفتاری: نشانه‌های رفتاری مانند خودداری از کارکردن، مصرف روزافزون دارو، پرخوری یا بی‌اشتهایی، رفتار ستیزه‌جویانه در برابر خانواده و بروز مشکلات خانوادگی. به طور کلی نشانه‌های رفتاری پیامدش به سازمان یا تشکیلات اداری برمی‌گردد که نشانه‌های رفتاری سازمان را تشکیل می‌دهد، از جمله غیبت از کار، رها کردن شغل، افزایش حوادث ناشی از کار و فقدان بهره‌وری.
به طور خلاصه، استرس شغلی را می‌توان با توجه به نشانه‌های روانی، جسمانی و رفتاری مزبور که در فرد ظاهر می‌شوند، مورد تشخیص، پیشگیری و درمان قرار داد.
البته چنانچه میزان استرس سازمانی به طور چشمگیری افزایش یابد، فرد ممکن است مبتلا به سندرم سازمانی شود. این سندرم زمانی ایجاد می‌شود که فرد اجازه ابراز عقیده نداشته باشد، امکان تخلیه هیجان فراهم نباشد و امنیت شغلی وی به حداقل ممکن رسیده باشد. (1)
راز ماندگاری
از آنجایی که وجود تغییر و تحول در زندگی اجتناب‌ناپذیر شده است، استرس نیز همپای این دگرگونی‌ها، یکی از اجزاء لاینفک زندگی امروزی به حساب می‌آید. از آنجایی که هیچ کدام از ما به هیچ وجه قصد ندارد زیر بار اثرات سوء جسمی و روانی استرس از میان برود، باید از همین ابتدا، آخر خط را برای خود مشخص کنیم و جوانب مختلف امر را بپذیریم. این مطلوب، قابل دسترسی نخواهد بود، مگر در صورت پذیرش وجود استرس و یافتن راه‌های مقابله با آن.
روش‌های مقابله با استرس
ادامه مطلب...
به نظرم رسید مفیده که نوشتم در یکشنبه 88/2/13 و ساعت 8:7 صبح | دوست دارم نظرتونو بدونم()
