روانشناسان معتقدند که یک مسافت هزار مایلى نیز با «قدم اول» شروع مىشود؛ مهم آن است که چگونه آغازى داشته باشیم. انسان در مسیر زندگى و تجربه خویش، با فراز و نشیبها، فرصتها و تهدیدها، انتخابها و گرایشهایى روبهرو مىباشد.

حاکم مطلق بر این مراحل سه چیز است؛
الف) ایمان و باورمندى به هدف.
ب) اراده و حرکت.
ج) نگرش بالنده.
در این مقاله، در صددیم تا درباره نگرش بالنده و چهل منزل آن دست به تدوین یک فرهنگنامه «ترمینولوژى» بزنیم. .

1. خالق جهان
خالق این جهان، خداوندگارى است بىهمتا که «على کل شىء قدیر» است(. بقره (2)، آیه 106) و در تمام ادیان الهى، مطلق و لایزال است و وقتى من و شما را آفرید، به خود آفرین گفت؛ «فتبارک الله احسن الخالقین». مؤمنون (23)، آیه 14
یکى از راههاى بالندگى انسان در صحنه زندگى این جهان، نزدیکى و شناخت خداوند است؛ زیرا از بطن آیات در مىیابیم که از این راه، حداقل چهار نتیجه حاصل مىشود:
1. آرامش؛ «الا بذکر الله تطمئن القلوب». رعد (13)، آیه 28.
2. برآوردن خواستهها و آرزوها؛ «انى قریب اجیب دعوة الداع اذا دعان». بقره (2)، آیه 186.
3. افزونى موفقیتها؛ «لان شکرتم لازیدنّکم». ابراهیم (14)، آیه 7.
4. پاداشهاى بزرگ و بزرگتر از دنیا و آن چه در ذهن مىپروریم؛ «یبشر المؤمنین الذین یعملون الصالحات انّ لهم اجراً کبیراً». اسراء (17)، آیه 9.

2. جهان رازها
جهان هستى، مخلوق خالق هستى است و قرنهاست که موجب حیرت اهل علم و معنى و پژوهشگران است؛ تا جایى که فیزیکدانانى مثل انیشتین، هایزنبرگ، پاسکال و صدها متخصص دیگر، از دریچه مطالعه آن، به خدا رسیدهاند.
جهان هستى با گذر از دریچه نگاه انسانها شکل مىگیرد. دیدگاه و یا نگرش انسانهاست که به حقایق هستى، رنگ واقعیت مىپوشاند تا حقایق، آن طور که باید، دیده و دریافت شوند. نگرش انسان، مرز بین حقایق و واقعیتهاست. انسان مىبیند، آن چه را که مىخواهد.
طالب هر چیز اى یار رشید
جز همان چیزى که مىجوید ندید
جهان اطرافمان گاه روشن است و امیدبخش و گاه تیره و دلآزار؛ به راستى چرا؟ و این مسئله به چه چیزى ارتباط دارد؟

3. زاویه نگاه
در مسئله فوق، در هر دو حالتش، بستگى دارد که در هر لحظه از زمان، چگونه به آن نگریستهایم و نگرش ما به آن چگونه بوده است. این که گاهى اوج مىگیریم و تا ماه بالا مىرویم و گاهى خود را در قعر چاه مىبینیم، بستگى به این دارد که از چه زاویهاى به جهان اطرافمان مىنگریم و این، همان نوع نگرش یا دیدگاه ماست.
آندره ژید، فیلسوف و دانشمند فرانسوى، مىگوید: «سعى کن عظمت در نگاه تو باشد؛ نه در آن چه که مىنگرى».
عظمت نگاه، افق دیدگاه را بالا مىبرد.
انسانهاى ارجمند، دنیا، زیبایىها و کمالات را بیشتر مىبینند و به آن سو حرکت مىکنند.

4. نگرش
نگرش، همواره یک پاى مرحله رهبرى است و در کارها، نقش اول را ایفا مىکند.
نگرش، بخش پیش آهنگ وجود واقعى ماست.
نگرش، ریشههایى درونى دارد و ثمرات و میوههاى بیرونى.
نگرش، بهترین دوست، در شرایط ایدهآل و بدترین دشمن، در شرایط بدبینى ماست.
نگرش، از کلام ما جلوتر، صادقتر و پابرجاتر است.
نگرش، عاملى است که سبب جذب یا دفع مىشود.
نگرش، کتابدار و بایگان گذشته ماست.
نگرش، سخنگوى وضعیت زمان حال ماست.
نگرش، پیامآور آینده ماست.

5. برترى و نگرش
دنیس وتیلى، نویسنده کتاب «برترى برندگان» مىنویسد: «انسانهاى موفق، بالنده و پیشرو در مراحل مختلف زندگى، از جمله در کسب و کار، تحصیل، مقام و مسئولیت، خانه و زندگى و... در مقایسه با دیگر افراد جامعه، برترىهایى دارند که آنها را از دیگران متمایز مىکند؛ ولى برترى آنها، در ولادت استثنایى، هوش بالا و استعداد ویژه نیست؛

بلکه برترى آنها در دیدگاه و نگرش آنهاست».

6. معادله نگرش
بسیارى از آدمها در صحبتها، مقایسهها، تمثیل و شاهد آوردن در کلام، دوست دارند و اصرار مىورزند که استعداد به تنهایى یا «استعداد منهاى تجربه» کافى است و معتقدند که اغلب افراد موفق، استعداد بالا یا هوش بالا داشتهاند؛ اما هزاران نفر را مىشناسیم که با وجود عناصر متعدد، هرگز به جایى نرسیدهاند. گر چه افراد مستعد، زمینه رشد بالایى دارند، اما علت رشد و بالندگى یا ناکامى و توقف، طرز فکر و نگرش افراد است؛ از این رو، معادله زیر مطرح است:
توانایى + نگرش = نتیجه
استعداد درخشان + طرز فکر راکد = بد
استعداد درخشان + نگرش بد و منفى = ضعیف و عقب رو
استعداد خوب و درخشان + نگرش متوسط = پیشرفت خوب
استعداد و باور مناسب + نگرش خوب و بالنده = عالى

7. تغییر نگرش
ماجراى راجر بنیستر، یکى از نمونههاى جالب عالم ورزش است که نشان مىدهد نگرش انسان چگونه نگرشهاى دیگر را جذب و هضم مىکند.
در نیمه اول قرن بیستم، بسیارى از کارشناسان ورزش عقیده داشتند که هیچ دوندهاى نمىتواند یک میل را در کمتر از 4 دقیقه بدود و مدتها بود که هیچ کس نتوانسته بود از این مرز بگذرد؛ ولى در 6 مه 1954م. راجر بنیستر، دانشجو و دونده انگلیسى، توانست در مسابقهاى که در آکسفورد برگزار شد، یک میل را در 3 دقیقه و 59.4 ثانیه بدود. دو ماه بعد، یک استرالیایى به نام «لندى» نیز توانست از آن مرز بگذرد و بعد یک باره، دهها و صدها دونده دیگر، آن فاصله را در زمانى کمتر از 4 دقیقه دویدند؛ زیرا نگرش دوندههاى خوب عوض شده بود.

8. قالبهاى ذهنى نگرش
در ماجراى فوق، تغییر نگرش، قالبهاى ذهنى و باورهاى همتایان، همواره تحمیل مىشده است؛ ولى وقتى یک مرزشکن و ذهنیتشکن پیدا مىشود، باورها و نگرشها تغییر مىکند. کار بنیستر، وقتى در معرض دید دیگران قرار گرفت، پخش شد. ما غالباً اسیر قالبهاى ذهنى هستیم و فراموش مىکنیم که انسان، موجودى نامحدود است.
انسان فراتر از همه تصورات و محدودیتها مىتواند حرکت کند.
انسان، یا انسانهاى موفقى مانند ابن سینا، فارابى، ادیسون، رازى، انیشتین، پاسکال، جیمز وات، لئوناردو داوینچى، هیوم، بِکِر، ابن رشد، ملاصدرا و... که تا کنون روى کره زمین زیستهاند، فقط و فقط از 2 تا 4 درصد توانایىهاى ذهنى و فکرى خود استفاده کردهاند و حدود 96 تا 98 درصد آن را به زیر خاک بردهاند.

9. نشر و اشاعه نگرش
سرعت پخش نگرش بد، بیشتر از نگرش خوب است.. ؛ از این رو، بسیار تأکید شده است که آدمى باید همنشین آدمهاى داراى نگرش بد، نگرش منفى، سیاهبین، غلطانداز و ناامید نشود.

10. ژست و نگرش
خیلى از آدمها خیال مىکنند که داشتن ژست منفى، برازندهتر است. شاید به این دلیل که فکر مىکنند با این ژست، مهمتر یا زیرکتر جلوه خواهند کرد؛ ولى در واقع، نگرش بد، نه تنها به شخصى که صاحب آن است، کمک نمىکند، بلکه به او لطمه هم مىزند.
براى آشنا شدن با سرعت انتشار نگرشها و ذهنیتها، به داستان زیر توجه کنید:
یک بار در جریان یک بازى فوتبال، پنج تن از تماشاگران احساس مسمومیت کرده، به پزشک ورزشگاه مراجعه مىکنند و او کمکهاى اولیه را انجام مىدهد و به صورت مبهم و نامشخص در مىیابد که شاید دکه نوشابهفروشى ورزشگاه، نوشابههاى مسموم مىفروشد؛ چون اعلام پنج نفر این بوده که علاوه بر خرید غذا از جاهاى دیگر، از نوشابههاى دکه ورزشگاه نوشیدهاند. بنابراین، پزشک مزبور، بدون اطمینان از اصل قضیه، فورى دستور داد تا از بلندگوى ورزشگاه اعلام کنند که چون احتمال دارد نوشابههاى آن دکه مسموم کننده باشد، بهتر است حاضران از آن خرید نکنند.
پس از این خبر، بیش از دویست نفر مدعى شدند که نشانههاى مسمومیت دارند و بعضى با حالتهاى بد و مضطرب مراجعه کردند و نیمى نیز به بیمارستان اعزام شدند؛ ولى پس از کند و کاو بیشتر معلوم شد که آن پنج نفر اول بر اثر ساندویچ یک غذافروشى سر راه مسموم شدهاند. وقتى خبر به دویست نفر رسید و فهمیدند که نوشابههاى دکه داخل ورزشگاه سالم بوده، به طور معجزهآسا بهبود یافتند.
این قضیه، مىتواند سرعت انتظار طرز فکر را نشان دهد.

11. اثر نگرش
نگرش انسان، با استعداد و ظرفیت او رابطه مستقیم دارد؛ زیرا نگرش، یک احساس درونى است و رفتار، نماد بیرونى آن است؛ به همین خاطر، بدون آن که کلامى از دهان شخص بیرون بیاید، مىتوان نگرش او را تشخیص داد.
مسلماً همه ما، حالت لبهاى آویزان آدمهاى دمق و پریشان و دندانهاى به هم فشرده آدمهاى مصمم و سرسخت را دیدهایم. لحن و حالت ما، از هر چیز دیگرى مهمتر است.

12. طبیعت نگرش
طبیعت نگرش، فاش گویى است.
گاهى وقتها مىتوانیم طرز فکر و اندیشه خود را در ظاهر پنهان کنیم؛ اما عمر پردهپوشى، چندان دراز نیست. نگرش انسان، آن قدر با حجاب مىجنگد تا به طور طبیعى جلوه کند.

13. نگرش منفى
نگرشهاى سخت، منفى و مقاوم، خبر از بیمارىهاى ترسناک مىدهند. نگرش منفى و صُلب، عامل کورذهنى و تیرگى افقهاى آینده است.
اگر نگرش ما سودمند، سازنده و مساعد براى رشد باشد، ذهن، باز مىشود و زمینه پیشرفت را فراهم مىکند؛ به همین دلیل است که روانشناسان مىگویند: گاهى نیز به فهرست موفقیتها، توانایىها، شادىها و برازندگىهاى خود فکر کنید و احساس خوب بودن، مفید بودن و بالنده بودن بکنید.

14. نگرش و رشد
نگرش ما، نمایانگر توقعات ما از زندگانى است. ما هم، از جهتى مانند هواپیما هستیم. اگر سرمان رو به بالا باشد و ذهن ما مشغول جزئیات زیر پا نباشد و رو به صعود باشیم، رشد همه جانبه در انتظار ماست و اگر رو به پایین باشد، خطر سقوط در پیش است. نگاه ما به زندگانى و کردار ما، تعیین کننده حوادثى است که بر ما مىگذرند.

15. نگرش و ارتباطات
تمام زندگى ما متأثر از شیوه روابط ما با مردم است؛ اما برقرارى رابطه با افراد، کارى دشوار است. برقرارى رابطه مثبت، بالنده، صادقانه و پیشرو با دیگران، در جهان پرهیاهوى کنونى، کارى است واجب؛ ولى دشوار.
مؤسسه پژوهشى استنفورد، معتقد است که 12.5 درصد هر پول، درآمد و موفقیتى، ناشى از فعالیت انسان و دانایى اوست؛ ولى 87.5 درصد آن بر اثر توانایى راه آمدن با مردم به دست مىآید.

16. نگرش و فرمول موفقیت
مىتوان فرمول موفقیت را چنین پنداشت:
87.5% مردمشناسى + 12.5% علم = تولید موفقیت
یکى از سیاستمداران چنین گفته است: «مهمترین عنصر فرمول موفقیت، عبارت است از شیوه کنار آمدن با مردم».

17. نگرش خودمدارانه
گاهى نگرش ما، ناشى از خودمحورى و خودمدارى ماست. اگر ما مردم را مهم بدانیم، در چشمانداز خودمان، دیدگاههاى آنها را لحاظ مىکنیم، نه دیدگاههاى خودمان را. تا زمانى که پاى دیگران را له مىکنیم و تا زمانى که دنیا را از چشم دیگران مىبینیم، وضعمان شبیه آن رانندهاى است که پس از تصادف از خودرو بیرون پرید و فریادکنان به راننده مقابل گفت: شماها چه مرگتان شده است؟ امروز تو چهارمین نفرى هستى که من به ماشینش زدهام!

18. نگرش و ترقى
معمولاً کسانى در سازمانها، جامعه، بازار، نهادها و حرفههاى مختلف ترقى مىکنند که نگرش سازنده دارند. ترفیعات داخل سازمانها و حرفه و شغل، به این افراد، نگرش برجسته نمىدهد؛ بلکه نگرش برجسته آنها، سبب اوجگیرى آنها مىشود.

19. نگرش و اصل برترى جزئى
بزرگترین دستاوردهاى تاریخ، کار انسانهایى بوده که فقط اندکى از انبوه همتایان خود پیشتر بودهاند. شاید بتوان این وضع را «اصل برترى جزئى» نامید. در بسیارى از موارد، این تفاوت اندک، در مورد نگرش بوده است.
نخست وزیر مالزى گفته است: «تنها سرمایه کشور من، اراده و روحیه مردم ماست که مىخواهند پیش بیفتند. ما دلار نفتى نداریم؛ ما در دل زمین، معادن گرانبها نداریم؛ تنها چیزى که داریم، اراده و روحیه است و اگر روحیه خود را از دست بدهیم، قدرتمندترین کشورها هم نمىتوانند به ما کمک کنند».

20. نگرش و ذهن
شایستگى و لیاقت، در موفقیت انسان، نقش مهمى دارد؛ اما موفقیت یا شکست در هر کار، بیشتر تابع نگرش ذهنى است و نه شایستگى ذهنى محض.
تفاوت آدمها با هم جزئى است؛ اما همان تفاوت جزئى، سبب اختلافهاى کلى مىشود. تفاوت جزئى آنها هم همان نگرش و نوع نگاه آنهاست. بزرگى و کوچکى اختلاف آدمها، در این است که نگرش آنها سازنده است یا تباه کننده.

قسمت بعد :چگونگی تغییر آن

http://www.vaghefi.parsiblog.com/833058.htm

 به نظرم رسید مفیده که نوشتم در پنج شنبه 87/11/17 و ساعت 8:50 صبح | دوست دارم نظرتونو بدونم()